0.00₺

Sepetinizde ürün bulunmuyor.

Free shipping on any purchase of 75$ or more!

iletisim@neler.com

+55 123 548 987

0.00₺

Sepetinizde ürün bulunmuyor.

C vitamini neye yarar, faydaları neler, hangi besinlerde bulunur, eksikliğinde ne olur?

Daha Fazla Makale

Ayşe ÖZALKAN
Saf çocukluk halinizden geriye yüzünüzde ‘memur gülüşü’, dudaklarınızda ‘gammaz öpüşü’ kalır. Öptüğünüz yer kirlenir, güldüğünüz zaman herkes incinir. - Selahattin Demirtaş

Antioksidan vitaminlerden bir tanesi olan C vitamini, enfeksiyon hastalıkları ve kansere karşı korunmada, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde önemli görevleri bulunan C vitamini ısı, ışık, metal ile temas gibi durumlarda kolaylıkla kaybolabilen hassas bir vitamin türüdür. Dolayısıyla C vitamini kaynaklarının doğru bir şekilde tüketilmesi ve bu vitaminin eksikliğinin önlenmesi için dengeli beslenmeye özen gösterilmelidir.

Aynı zamanda askorbik asit olarak bilinen C vitamini, insan vücudunun, kan damarları, kıkırdakları, kasları ve kemiklerde bulunan kollajen proteini oluşturmak için ihtiyaç duyduğu bir vitamin türüdür.

İnsan vücudu doğal olarak kendiliğinden C vitamini üretmediği için beslenme aracılığıyla doğal kaynaklardan vücuda almak gereklidir. C vitamini vücudun besinlerden aldığı demirin sindirim sistemi tarafından emilmesine ve daha sonra kullanmak üzere depolanmasına yardımcı olur.

C vitamini nedir?

C vitamini, diğer adıyla askorbik asit; besin ya da takviyelerden alınan ve suda çözünebilen bir vitamindir. Vücudun kendisi tarafından üretilemeyen, esansiyel bir vitamindir. Bu nedenle C vitamini içeren besinler veya gerek varsa vitamin hapları şeklinde günlük olarak alınması gerekir. C Vitamini, vücudun iyileşme sürecinde önemli rol oynar. Güçlü bir antioksidan olarak, hücreleri serbest radikallerin zararlı etkilerine karşı korur.

C vitamininin özellikle doğal besinlerle birlikte alınması önerilmektedir. Ancak günümüzde C vitamini eksikliği kişilerin çoğu takviye kullanmaktadır. Yetişkinlerin günlük tüketmesi gereken vitamini C miktarı 70 ila 90 miligram arasında değişmektedir.

C vitamini ne işe yarar?

C vitamini sağlıklı bir yaşam için vücudumuz tarafından yeterli miktarda alınması gereken hayati bir besindir. Kemiklerin, derinin, kan damarlarının oluşumundan ve korunmasından sorumludur. Bazı gıdalarda bulunmakla birlikte daha çok meyve ve sebzelerde yer alır.

Vücudumuz; kıkırdak, kolajen ve kas oluşturabilmek için C vitaminine ihtiyaç duyar. Ayrıca demir emilimi ve depolanabilmesi içinde vitamini C tüketmemiz gerekir. Özellikle gastrointestinal bazı rahatsızlıkları bulunan kişiler C vitamin eksikliğine karşı duyarlıdırlar. Çünkü C vitamini demir emilimine yardımcı olur.

C vitamininin en önemli görevlerinden biri serbest radikallerle savaşmaktır. Serbest radikaller, vücudumuz gıdaları yaktığı zaman ya da radyasyon ve tütün dumanına maruz kaldığında ortaya çıkan moleküllerdir. Bu moleküller, kalp ve kanser rahatsızlıkları başta olmak üzere ciddi sağlık sorunlarına neden olabilirler.

C vitamininin faydaları

Kronik hastalıklara karşı korur

C vitamini, vücudumuzun doğal savunma mekanizmasını güçlendirir. Bol miktarda C vitamin tüketimi, kandaki antioksidan miktarını %30 oranında arttırabilir. Böylece vücudun inflamasyon ile savaşına katkıda bulunur ve serbest radikallerin birikmesini önler. Aksi halde serbest radikallerin birikimi, kronik hastalıklara ve oksidatif strese neden olabilir. C vitamin, kronik hastalığa yakalanma riskini azaltır.

Yüksek tansiyonu düşürür

Kalp krizinin en önemli nedenlerinden biri olan yüksek tansiyonu düşürmede de C vitamininin olumlu etkisi vardır. Bilimsel çalışmalar, C vitamininin kan basınçlarını düşürdüğünü ve kalpten kan taşıyan damarlarda rahatlama sağladığını göstermiştir.

Kalp hastalıklarına karşı koruyucudur

Vitamin C; yüksek tansiyon, kötü LDL kolesterol gibi pek çok farklı nedeni olabilen kalp hastalıklarına karşı koruma sağlar. Kalp krizi ve kalp hastalıklarının gelişmesini önler. Yapılan bir araştırmaya göre 10 yıl boyunca düzenli olarak C vitamini tüketenlerin vitamin takviyesi almayanlara oranla kalp hastalığına yakalanma riskleri azaldığı saptanmıştır.

C vitamini ve gut hastalığı

Vitamin C, kandaki yüksek ürik asit düzeylerinin yol açtığı eklem iltihaplanması, şişlik ve ani ağrılarla seyreden gut hastalığıyla mücadele eder. 1.387 erkek katılımcıyla yapılan bir çalışmada yüksek miktarda C vitamini tüketen erkeklerin kanında ürik asit düzeylerinin önemli ölçüde düştüğü tespit edilmiştir. Bir başka çalışmada ise 20 yıl boyunca C vitamin takviyesi tüketen kişilerin %44 daha az gut tehlikesi taşıdığı tespit edilmiştir. Ancak C vitamini ile gut arasındaki ilişkiye dair daha çok bilimsel çalışmaya ihtiyaç vardır.

Demir eksikliğini önler

Kırmızı kan hücrelerinin yapımından ve vücut boyunca oksijen iletiminden sorumlu olan demir, sağlığımız için önemli bir besindir. C vitamini, demir emilimini arttırarak, bitki kaynaklarından zayıf emilen demirin daha kolay emilmesini sağlar. 100 mg C vitamin tüketimi ile demir emilimi %67 gibi büyük bir oranda arttırılabilir. Böylelikle kişiyi demir yetersizliğinin bir sonucu olan anemiye karşı da korur.

Beyaz kan hücrelerinin işlevini arttırır

Beyaz kan hücre üretimini teşvik eden C vitamini, vücudumuzu enfeksiyonlara karşı korur. Beyaz kan hücrelerini serbest radikallere karşı koruyarak, bu hücrelerin fonksiyonlarını yerine getirmesine yardımcı olur. Ayrıca cilt bariyerlerini güçlendirir ve yaraların iyileşme sürecini hızlandırır.

Hafızayı güçlendirir

Özellikle yaşın ilerlemesine bağlı olarak kişide görülen unutkanlık, düşünme ve hatırlama yetersizlikleri bol miktarda C vitamin tüketimi ile giderilebilir. C vitamini, güçlü bir antioksidan olarak, hafızayı korur ve güçlendirir.

Doku onarımına katkıda bulunur

Güçlü bir antioksidan olarak, dokuları onarır ve iltihap ve oksidasyonun neden olabileceği hasarların azalmasını sağlar. Akut solunum yolu enfeksiyonları başta olmak üzere pek çok enfeksiyonu önlemeye katkıda bulunur. Yapılan bir araştırmaya göre C vitamininin ilaca dirençli olan tüberküloz bakterilerini öldürebileceği bulunmuştur.

C vitamini ve kanser

Antioksidanların üretimini arttıran C vitamini, oksidatif strese karşı vücudu korur. Yeterli düzeyde C vitamin tüketimi kanser gelişme riskini azaltmaktadır. Ancak C vitamininin kanser tedavisi sürecinde tüketilmesi sakıncalı olabilir. Bazı bilim adamları ise C vitamininin kemoterapi sürecinde kullanımına itiraz etmişlerdir.

C vitamininin cilde faydaları

Vitamin C (askorbik asit), antioksidan özellikleri ve kollajen sentezindeki rolü sebebiyle cilt sağlığı için hayati bir moleküldür. Doğal besin veya takviyelerle alınan abskorbik asit, cilt hücreleri üzerinde yararlı etkilere sahiptir. Bazı çalışmalar, C vitamininin ultraviyole (UV) ışığına maruz kalmanın yol açtığı hasarı sınırladığını göstermektedir.

C vitamininin diğer faydaları:

  • Kolesterolü düşürür ve dengeler.
  • Katarakt riskini düşürür ve yaşa bağlı olarak gelişen makula dejenerasyonunu önlemeye yardımcı olur. Göz sağlığının korunmasına katkıda bulunur.
  • Bağışıklık sistemi tarafından üretilen ve vücutta iltihaplanmaya ve pek çok probleme neden olan kandaki histamin oranını düşürür.
  • Deniz tutması semptomlarını hafifletir.
  • Ciddi fiziksel aktiviteye ve soğuk havalara karşı koruma sağlar.

C vitamini hangi hastalıklardan korur?

  • Anemi
  • Gut hastalığı
  • Tüberküloz
  • Damar sertliği
  • Yüksek tansiyon
  • Katarakt
  • Kolesterol
  • Şeker hastalığı (diyabet)

C vitamini soğuk algınlığından korur mu?

Yaygın kanının aksine yapılan bilimsel çalışmalar C vitamininin soğuk algınlığından koruduğuna ya da iyileşme sürecini hızlandırdığına dair yeterli kanıt bulunamamıştır.

Günlük C vitamini ihtiyacı nasıl karşılanır?

Günlük C Vitamini
Günlük C Vitamini

C vitamini en yaygın olarak narenciye ürünleri, çeşitli meyveler ve sebzelerde bulunur. Bunun yanı sıra kapsül halinde ve çiğnenebilir tabletler şeklinde ağızdan alınan takviyeler halinde de C vitamini almak mümkündür.

Ancak tıp uzmanları antioksidan özellikleri için alınan takviye C vitamininin gıdalarda doğal olarak bulunan antioksidanlarla aynı derecede fayda sağlamadığını düşünmektedir.

Suda çözünen vitaminlerin vücut içinde sağlıklı seviyelerde bulunmasını sağlamak için bu tür vitaminlere diyette sürekli olarak yer verilmelidir. C vitamini açısından zengin meyve ve sebzelerin uygun olanları iyice temizledikten sonra çiğ olarak yemek, kalanlarını da mümkün olduğu kadar az suyla pişirmek, suda çözünür vitaminlerin bir kısmının pişirme suyunda kaybolmasını engelleyecektir.

Bireyler için normal beslenme yoluyla günlük alınması tavsiye edilen C vitamini miktarları aşağıda verilmiştir. Ancak bu miktarlara göre diyet belirlemeden önce doktora başvurulması tavsiye edilir.

  • 0 ila 6 ay arası çocuklar: günde 40 miligram
  • 7 ila 12 ay arası çocuklar: günde 50 miligram
  • 1 ila 3 yaş arası çocuklar: günde 15 miligram
  • 4 ila 8 yaş arası çocuklar: günde 25 miligram
  • 9 ila 13 yaş arası çocuklar: günde 45 miligram
  • 14 ila 18 yaş arası kadınlar: günde 65 miligram
  • 14 ila 18 yaş arası erkekler: günde 75 miligram
  • 19 ve üzeri yaş kadınlar: günde 75 miligram
  • 19 yaş ve üzeri erkekler: günde 90 miligram
  • Hamile kadınlar, 14 ila 18 yaş arası: günde 80 miligram
  • Hamile kadınlar, 19 ve üzeri: günde 85 miligram
  • Emziren kadınlar, 14 ila 18 yaş arası: günde 115 miligram
  • Emziren kadınlar 19 ve üzeri yaş: günde 120 miligram

C Vitamini hangi besinlerde bulunur? 

Yapılan araştırmalara göre C vitamini açısından en zengin yiyeceklerin narenciye ürünleri, yeşilbiber, çilek, domates, brokoli, patates ve tatlı patates olduğu görülmüştür. Zengin C vitamini kaynakları arasında aynı zamanda koyu yapraklı yeşillikler, kavun, papaya, mango, karpuz, Brüksel lahanası, karnabahar, lahana, kırmızıbiber, ahududu, yaban mersini, kış kabağı ve ananas bulunduğu bilinmektedir.

Çeşitli besinlerde bulunan ortalama C vitamini miktarı aşağıda verilmiştir.

  • 1 büyük dilim kavun: 59 mg (miligram)
  • 1 adet orta boy kivi: 70 mg
  • 1 adet orta boy portakal: 90 mg
  • 1 bardak domates suyu: 33 mg.
  • 1 bardak portakal suyu: 97 mg
  • 1 porsiyon pişmiş brokoli: 74 mg
  • 1/2 porsiyon (bardak) kırmızı biber, çiğ: 95 mg
  • 1/2 porsiyon (bardak) kırmızı lahana: 40 mg
  • 1/2 porsiyon (bardak) yeşil biber: 60 mg
  • 1/2 porsiyon (bardak) çilek: 49 mg
  • 1/2 porsiyon (bardak) pişmiş brüksel lahanası: 48 mg

C vitamini eksikliği neden olur?

C vitamini içeren besinlerin yeterli miktarda tüketilmemesi, C vitamini eksikliğine neden olabilir. Özellikle dengesiz beslenen, şiddetli akıl hastalığı bulunan, alkol ve sigara kullanan kişiler ve diyalize giren hastalarda C vitamin eksikliği görülebilir.

C vitamini eksikliği belirtileri

  • Keratoz pilarisi (tavuk derisi görünümü)
  • Tirbuşon şeklindeki saç yapısı
  • Saç köklerinde küçük kırmızı lekeler
  • Kaşık şeklindeki tırnak yapısı, ince ve kırılgan tırnaklar
  • Kuru ve zarar görmüş bir cilt
  • Kolay morarma, deri altında küçük mor halkalar
  • Yaraların yavaş bir şekilde iyileşmesi
  • Eklemlerde ağrı ve şişme
  • Güçsüz ve zayıf kemikler
  • Zayıf bağışıklık sistemi
  • Hastalıklara kolay yakalanma
  • Yorgunluk ve huzursuzluk
  • Kötü ruh hali
  • Açıklanamayan kilo kaybı

C vitamini eksikliğinin neden olduğu hastalıklar

Yetersiz C vitamini alımı, kronik inflamasyona, oksidatif strese, anemiye, diş etlerinde kanama ve diş kaybına yol açabilir. Oksidatif stres ve kronik inflamasyonun şiddetli seyretmesi kalp ve diyabet gibi ciddi kronik hastalıkları beraberinde getirebilir.

C vitamini testi

C vitamini eksikliği, kan testi ile kolaylıkla teşhis edebilir. C vitamini eksikliğine çoğu zaman D vitamini eksikliği de eşlik eder. Doktorunuz, D vitamini eksikliğiniz bulunup bulunmadığını da kontrol edebilir. Bununla birlikte sizdeki diğer vitamin ve mineral eksikliklerini teşhis etmek amacıyla sizden başka testler de isteyebilir.

C vitamini eksikliği tedavisi

  • C vitamini takviyesi: Doktorunuzun reçete edeceği bir C vitamini takviyesi kullanabilirsiniz. Ya da yine doktorunuza danışarak reçetesiz takviyelerden de yarar görebilirsiniz.
  • C vitamininden zengin beslenme: C vitamini açısından zengin besinleri beslenmenize daha çok dahil edebilirsiniz. Ayrıca bu konuda bir diyetisyenden de yardım istemeniz gerekebilir.
  • C vitamini iğneleri: C vitamini eksikliğinin şiddetli olduğu durumlarda C vitamini iğneleri gerekebilir.

C Vitamini ilaçları, hapı

Doktorlar tarafından sıklıkla reçete edilen C vitamini ilaç ve haplarını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

  • Cevimax 1000 mg 20 efervesan tablet
  • ESTER-VIT 30 tablet
  • MONOVIT -C 5 ampul
  • REDOX- C 500 mg ampul
  • C-vitas 500 mg çözelti içeren 5 ampul

Doktorunuzun görüşünü aldıktan sonra doktor tarafından reçete edilmeyen yani SGK kapsamında olmayan ancak yüksek oranda C vitamini içeren Supradyn gibi vitamin takviyelerinden de kullanabilirsiniz.

C vitamini fazlalığı ve zararları

Fazla C vitamini normal şartlar altında vücuttan doğrudan atılır ve depolanmaz. Bu nedenle normal şartlarda vücutta aşırı doz C vitamini birikmesi konusunda endişelenmeye gerek yoktur. 

Ancak her şart altında vücuda bir anda yüksek dozlarda C vitamini yüklenmesinden kaynaklanacak mide yanması, mide bulantısı, baş ağrısı, mide krampları ve diyare gibi olumsuz etkilerden kaçınmak için günde 2.000 miligramlık güvenli üst sınırı aşmamak önemlidir. Bu güvenli üst sınırın aşılması aynı zamanda böbrek taşı riskini artırabilir.

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

- Advertisement -spot_img

Son Gönderiler